Nieuwsbrief 2023-6 (29 augustus)
Juridisch advies indexatie: “bestuur pensioenfonds staat in haar recht”.

Nieuwsbrief nummer 6
  juli 2023

Juridisch advies indexatie: “bestuur pensioenfonds staat in haar recht”

In deze nieuwsbrief willen we terugkomen op de besluitvorming van het bestuur van het Pensioenfonds eerder dit jaar.
U herinnert zich vast nog wel dat de indexatie voor gepensioneerden dit jaar is vastgesteld op 4%, niet alleen aanzienlijk lager dan de ambitie van het fonds (=compensatie prijsinflatie van 7,6%), maar door het bestuur van het PPF nog eens met één procentpunt extra is gekort ten opzichte van wat volgens de wet zou zijn toegestaan (=5%).

Deze gedeeltelijke indexatie is allereerst ingegeven door een aanzienlijke verhoging van de zogenaamde volledige-indexatiedrempel (TBI). De afgelopen jaren bewoog deze drempel zich rondom de 124%. Maar dit jaar is deze, door de aanzienlijke stijging van de marktrente, opgelopen tot 138,6%. De bijstelling van 5% naar 4% is echter een beslissing van het pensioenfondsbestuur zelf en niet afgedwongen door enige wettelijke maatregel.

Medio 2026 zullen we naar verwachting invaren in het nieuwe pensioenstelsel, en in dit stelsel zullen de pensioenuitkeringen sterker meebewegen met schommelingen van het beleggingsrendement. Het PPF heeft gemeend haar deelnemers daar enigszins tegen te moeten beschermen door de huidige buffer zo groot mogelijk te houden zodat er op het moment van invaren ook wat te verdelen valt naar de deelnemers. En dus mogen verwachten er in ieder geval in het begin enigszins op vooruit te gaan.

De opstelling van het bestuur van de Federatie daar tegenover, is volstrekt duidelijk geweest: de huidige pensioenwet kent al een mechanisme om (als de inflatie sterk stijgt) met oplopende rente, de indexatie te beperken (vandaar geen 7,6% maar slechts 5%) en vindt het onnodig dat het PPF nog een aanvullende beperking stelt. De praktijk stelt ons in het gelijk: gewoon vasthouden aan het staand beleid had ‘slechts’ één procent impact op de aanzienlijke buffer gehad en was dus heel goed te dragen geweest.

Belangrijk argument het er niet mee eens te zijn was het uitgangspunt van het PPF bestuur om zich een volledig discretionaire bevoegdheid aan te meten om naar eigen inzicht (weliswaar op basis van aangeduide kwalitatieve overwegingen) vast te stellen wat goed voor haar deelnemers zou zijn.

Met ons hebben vele leden uit onze achterban zich de vraag gesteld of dit allemaal zomaar juridisch kan. Wij hebben beloofd om dat te gaan checken en in deze nieuwsbrief willen we u informeren over het resultaat daarvan.

(Pensioen-)advocaten van Wyn en Stael in Utrecht hebben zich gebogen over de volgende twee vragen die wij hen hebben voorgelegd:

• Is het juridisch toegestaan dat het bestuur van PPF op basis van door haar aangevoerde kwalitatieve criteria zelf besluit om de indexatie verder te beperken dan door de wet afgedwongen?
• De wet schrijft voor dat een pensioenwet maximaal mag indexeren op basis van Toekomstige Bestendigheid van Indexatie (de befaamde 124% dan wel 138,6%). Geldt dit afzonderlijk per geledening, of mag het pensioenfonds besluiten een gedeelte van het totaal-budget naar eigen inzicht over de geledingen te verdelen? Toelichting: PPF heeft voor dit jaar besloten om bij de actieven de 138,6% grens niet te hanteren, de indexatie dus op het maximaal toegestane 2,1% vast te stellen. In de praktijk betekent dat dus dat (zij het geringe) middelen uit de buffer wel zijn gebruikt om de indexatie van actieven aan te vullen).

Conclusie van Wijn & Stael.

T.a.v. 1: Onze advocaten hebben uitgebreid gekeken naar de indexatiebesluiten over de afgelopen jaren, naar het reglement van het Pensioenfonds en de Uitvoeringsovereenkomst en hebben daarin vastgesteld dat er in alle stukken voortdurend wordt gecommuniceerd dat het bestuur van PPF deze discretionaire bevoegdheid heeft. Dat geeft dus aan dat toezichthouders zich daarin hebben kunnen vinden en ook alle deelnemers daarvan op de hoogte kunnen zijn (via PPF website).
Weliswaar zou in een eventuele juridische procedure daartegen kunnen worden aangevoerd dat door het consequent hanteren van het staand beleid een ‘gewoonterecht’ is ontstaan, maar zij achten de kans dat een rechter daarin mee zou gaan minimaal.

T.a.v. 2: Er zijn geen wettelijke bepalingen die een herverdeling zoals hierboven geschetst verbieden. Zolang het pensioenfonds het totaal beschikbare indexatie-budget maar niet overschrijdt, is enige herverdeling toegestaan.

Op basis van deze conclusies heeft het bestuur van de Federatie gemeend niet over te gaan tot een juridische procedure; de kans op succes weegt niet op tegen de kosten en we houden dus ons kruit nog even droog.

Duidelijk is wel dat wij blijven bij onze stellige uitgangspunten in onze position paper, en sociale partners én het pensioenfonds zullen blijven aanspreken op onze eerste prioriteit:

Bij het invaren in het nieuwe stelsel dient de bestaande buffer ALLEREERST te worden aangewend om de opgelopen indexatieachterstand TEN VOLLE te compenseren. Alleen dat kan het beschermen van de huidige buffer legitimeren. Dit geldt overigens wat ons betreft voor alle deelnemers, dus ook voor de actieven.
Met vriendelijk groeten,
Jan Konijnenberg,
Voorzitter FPVG/LBPG

Uw reactie is welkom: communicatie@federatie.nl